Tag Board
200

Эрүүл мэнд

Чихрийн шинжинтэй өвчтөнд үзүүлэх тусламж

Чихрийн шижин оношлогдсон хүмүүст үзүүлэх тусламж

+Өвчний талаар мэдлэг олгох сургалт болон амьдралын хэв маягийг эрүүлжүүлэх зөвлөгөө өгөхөд анхаарах. Дасгал хөдөлгөөнийг идэвхжүүлэх (инсулинд мэдрэг чанарыг тулд), эрүүл хооллолт ба биеийн жинг бууруулах; эрүүл аж төрөх ёсны зөвлөгөөгөөр жин>2.5кг-аар хасагдсан болон биеийн жингийн индекс >28кг/м2 хүнд орлистат зэрэг эм үр дүнтэй гэж NICE зөвлөж байна.

+Тулгарч буй бэрхшээлийг илрүүлэх (цусны сахарын хяналт болон ёс суртахууны хувьд).

+Хүндрэлийг зогсоох

ЧШ-ийн хувьд өөрчлөх боломжтой эрсдлийн хүчин зүйлсийг үнэлэх нь ач холбогдолтой:

Цусны даралт: Агшилтын даралтыг<140мм.муб байлгахыг зорино. Тамхи татах; холестерол.

Цусны сахарын хяналт: (1) Глюкозжсон гемоглобин (=HbA1c)-ын түвшин нь сүүлийн 8 долоо хоногийн (улаан эсийн хагас амьдралын хугацаа) сахарын дундаж түвшинтэй шууд хамааралтай байдаг. Хувь хүнд тохируулж HbA1c-ийн зорих түвшинг тогтоох хэрэгтэй. Нарийн хатуу хяналт нь жирэмсэн үед зайлшгүй амин чухал байдаг (OHCS 156) бөгөөд түүнчлэн өвчтөнд жижиг судасны хүндрэл үүссэн үед нарийн хяналт хэрэгтэй. Бусад тохиолдолд HbA1c-ийн хэмжээг бага зэрэг их (хатуу биш) тогтоох нь заримдаа илүү тохиромжтой байдаг.

Анхаарах нь:

Их Британийн 2003 оны ЧШийн судалгаагаар (UKPDS; N=2489) ЧШ 2-р хэлбэрийн үед эрчимтэй эмчилгээ хийснээс үл хамааран HbA1c-ийн түвшин өндөр хэвээр байгааг илрүүлжээ* (Их Британы саяхан тавьсан зорилт HbA1c≤7.4% байх нь боломжгүй санагдаж байна). HbA1c өсөхийн хирээр хүндрэл ихэсдэг.

Анхаарах нь:

Фруктозамины (глюкозжсон сийвэнгийн уураг) түвшин нь 2-3 долоо хоногийн цусны сахарын хэмжээг тойруу замаар илэрхийлдэг байна: энэ нь богино хугацааны хяналтыг үнэлэх шаардлагатай жирэмсэн үед болон HbA1c-ийн сорилын хариунд нөлөөлдөг гемоглобинопати үед хийх тохиромжтой шинжилгээ юм. (2) Гипогликеми үүсэх тухай (шинж тэмдэг) (3) Гэрийн нөхцөлд глюкометрийн тусламжтай цусны сахарыг хянах ач холбогдол.

Хүндрэлийг илрүүлэх: Тарилга хийсэн талбайд халдвар/өөхний үхжил үүссэн эсэхийг шалга, дараа нь:

Судасны өвчин: Нас баралтын үндсэн шалтгаан болдог. Тархи, зүрхний судас, захын судасны хүндрэлийг хайна. ЧШ –ний үед зүрхний шигдээс эрүүл хүнтэй харьцуулахад 3-5 дахин их тохиолддог бөгөөд "чимээгүй ” явагдах нь элбэг (сонгодог хэлбэрээр илрэхгүй). Тархинд цус харвалт 2 дахин их тохиолдоно. Эмэгтэйчүүд ЧШ-нд өндөр эрсдэлтэй боловч эмэгтэй хүйс нь зүрх судасны хүндрэл үүсэхгүй байх давуу тал болдог. Бусад эрсдэлийн хүчин зүйлсийг бууруулна.

Анхаарах нь:

ACE-ингибитор бөөрний өвчин даамжрахыг удаашруулна. Липидийн солилцооны хямралыг эмчилнэ - эхний ээлжинд статины бүлгийн эм, симвастатиныг 40мг унтахын өмнө ууж хэрэглэнэ. Цусны сахарыг сайн хянах нь липидийг хэвийн түвшинд байлгахад тусална. Түүнчлэн триглицерид HDL үед фибратууд хэрэглэх нь үр дүнтэй байдаг. ЧШ-тэй өвчтөнд бусадтай адил аспириныг өдөр тутамд хэрэглэх нь зүрхний шигдээс үүсэх эрсдэлийг бууруулдаг (нүдэнд онц нөлөөгүй).

Бөөр: Микроальбуминури нь бөөрний өвчний хүндрэлийг эрт илэрхийлдэг ба, том судасны өвчин үүсэх эрсдэл байгааг илтгэдэг. Цусны даралтыг хянаж ACE-ингибитор хэрэглэнэ.

Диабетийн ретинопати: (0.5%-тропикамидаар хүүхэн харааг өргөсгөнө). Сохролт элбэг тохиолддоггүй бөгөөд ихэвчлэн түүнээс урьдчилан сэргийлж болдог. Бүх өвчтөний нүдний угийг тогтмол дурандаж шалгадаг бөгөөд хэрэв боломжтой бол торлогийн зургийг авна. Макулопати, препролифератив өөрчлөлт, шар толбоны (торлогийн хамгийн чухал хэсэг болон 6/6-харааны чадвартай ганц хэсэг юм) орчимд тодорхойгүй, эргэлзээтэй өөрчлөлт илэрвэл цааш нь лавлан шинжилнэ.

+Шинж тэмдэг илрэхээс өмнөх шатанд шинжлэх нь лазер фотокоагуляц эмчилгээ

хийх боломж олгодог. ЧШ-ийн ретинопатиийн тухай (тэдний өнгөт таваг)

Бусад хэсэг: микроаневризм (цэгүүд), жижиг цус харвалтууд (толбонууд), том хэмжээний шүүдэс. Хэрэв шар толбоны дэргэд байрласан байвал нүдний эмчээс лавлаж, зөвлөгөө авна.  Препролифератив ретинопати: хөвөн-ноосон толбонууд (инфаркт); жижиг цус харвалтууд

Пролифератив ретинопати: Шинэ судасжилт, яаралтай лавлан шинжлэх.

Макулопати: ЧШ -2 дугаар хэв шинжийн үед элбэг тохиолдоно. Хэрэв харааны чадвар шинж илэрвэл макулопатиг сэжиглэнэ.

Эмгэг жам: хялгасан судасны эндотель өөрчлөгдөх судасны хана нэвчимхий болох микроаневризм хялгасан судасны бөглөрөл гипокси+ишемия шинэ судас хэлбэржих. Цусны сахар өндөр байснаас (мөн АД жирэмслэлт) торлогийн цусны урсгал нэмэгдэж хялгасан судасны перицитыг гэмтээж энэ өөрчлөлтийг улам даамжруулдаг.

Жижиг судасны бөглөрөл нь хөвөн-ноосон толбонуудыг үүсгэнэ (±торлог руу харсан хэсэгт толбон цус харвалтууд ). Шинэ судасжилт харааны диск орчим, эсвэл ишемийн хэсэгт үүсэх бөгөөд пролиферац, цус харвалт, фиброз өөрчлөлтүүд явагдаж улмаар торлог ховхорч болно. Аспирин (2мг/кг/хоног) хэрэглэснээр нүдний хүндрэлээс сэргийлж чадна; цус алдалт тухай баримт байхгүй.

Катаракт: насанд хүрээгүй хүүхдийн "цасан ширхэг” хэлбэр, аль эсвэл "өтөлсөн” хэлбэр ЧШ-тэй өвчтөнд илэрч болно. Цусанд сахар гэнэт ихэссэнээс нүдний болорт осмос өөрчлөлт бий болж, цусанд сахар буурсны дараа эргэж хэвэндээ ордог (иймээс нүдний шил худалдаж авахаа түр хүлээзнэх хэрэгтэй).

Солонгон бүрхүүл улайх: Солонгон бүрхүүлд шинэ судас үүснэ. Хожуу илэрдэг бөгөөд глаукомд хүргэж болно. Бодисын солилцооны хүндрэлүүд.

Чихрийн шижингийн II хэв шинжийн өвчтөнд инсулин эмчилгээ эхлэх

Сахар бууруулах эмийн эмчилгээгээр цусны сахарыг хангалттай барьж чадахгүй бол инсулин эмчилгээ хийх шаардлагатай (эмийн эмчилгээ дээд тунгаар хийхэд HbA1c > 7.5-8.0%). Өвчтөн өөрөө цусныхаа сахарыг хэмждэг байх хэрэгтэй. Инсулин эмчилгээнд шилжих үед чихрийн шижингийн сувилагч, хоол зүйч нар зөвлөгөө өгнө. Эхэн үед инсулин өдөрт 1 эсвэл 2 удаа тарина. Жин нэмэгдүүлэхгүйн тулд метформиныг үргэлжлүүлэн хэрэглэнэ. Удаан үйлчилгээтэй инсулин glargine энэ тохиолдолд хэрэглэх шаардлагагүй гэж NICE-аас зөвлөж байна. Гэхдээ гипогликемийн шинж тэмдэг олон удаа давтагдах үед болон инсулин 2 удаа тарихаас болгоомжилсон (хүний туслалцаа шаардлагатай) тохиолдолд хэрэглэж болно. 1 Аспирин диабетийн торлогийн хялгасан судсанд лейкоцитын адгезийг бууруулдаг нь батлагдсан юм. Энэ нь ЧШ-ийн ретинопати үед ихэсдэг лейкоцитын гадаргуу дээрх интегриний илрэлийг нитрит оксидсинтаза түвшинг вазоактив цитокин ба хавдар үхжлийн хүчин зүйл. BMJ 2003 327 1060)

Чихрийн шижинтэй өвчтөнд цусны даралтыг хянах – 3түвшингийн эмчилгээ

АД<145/80 ба шээсэнд микроальбумин илрээгүй, титэм судасны эрсдэл 10 жил (CER, p 22≤ 15%; АД-ийг 6 сар тутам ба эсвэл түүнээс ойрхон зайтай ердийн аргаар хянах. АД≥140/80 ба <160/100; CER 10>15%; шээсэнд микроальбумин илрэх, даралт бууруулах эм хэрэглэж эхлэх (ACE-ингибитор, А2А, β-хориглогч,

тиазид зэрэг эмүүд хэрэглэхийг NICE зөвлөж байна). Зорилт АД<140/80, тун ба зөвлөгөөг Бүлэг 5-аас үз.

АД≥140/80 шээсэнд микроальбумин илэрсэн (шээсэнд альбумин: креатинины харьцаа ≥2.5мг/ммоль эрэгтэйд, ≥3.5эмэгтэйд): ACEингибитор, А2А эмчилгээний нэг хэсэг нь байна (эсрэг заалт үгүй бол. Зорилт: АД<135/75 (NICE-ийн зөвлөмж) байх.

+ Хэрэв CER10>15% байвал аспирин урьдчилан сэргийлэх тунгаар (75мг/хоног уух) хэрэглэх.