Ìåíèíãîêîêêò õàëäâàð

Ìåíèíãîêîêêò õàëäâàð íü àðüñàí äýýð ºâºðìºö öóñàðõàã òóóðàëò á¿õèé áîëîí òàðõèíû 纺ëºí á¿ðõ¿¿ë òàðõèíû ýäèéí ¿ðýâñëýýð èëýðäýã íÿíãèéí ãàðàëòàé öî÷ìîã õàëäâàðò ºâ÷èí.

Ìåíèíãîêîêêûí ìåíèíãèò (Îëîí óëñûí ºâ÷íèé àíãèëàëûí êîä 036.0)

Ìåíèíãîêîêêûí ýìãýã ¿õëèéí òîõèîëäîë ºíäºðòýé áºãººä íÿðàé áà õ¿¿õäýä òîõèîëäîæ ìýäðýëèéí ººð÷ëºëòèéã ¿¿ñãýæ ýíý íü òîãòâîðòîéãîîð õàäãàëàãäàí ¿ëääýã. Ìåíèíãèòûí ýì÷èëãýýíä 1944 îíä àíõ ïåíèöèëëèíûã âåíèéí ñóäñààð òàðüæ ýì÷èëæ ýõýëñýí. Àíõ ïåíèöèëëèíûã àøèãëàõäàà õýòýðõèé ºíäºð òóíãààð âåíèéí ñóäñààð ìîíîòåðàïè ýì÷èëãýýã 1950 îí õ¿ðòýë õèéñýí. Ýíý ¿åýñ ýõëýí ïåíèöèëëèíûã Ìåíèíãîêîêêûí ìåíèíãèòûí ýì÷èëãýýíä õýðýãëýæ ýõýëæýý.

Ìåíèíãîêîêê áàêòåð

Neisseria-èéí òºðºëä 10 îð÷èì ç¿éë áàãòäàã áºãººä ýäãýýðýýñ gonococcus, meningococcus ãýñýí õî¸ð ç¿éë íü õ¿íèé áèåä ºâ÷èí ¿¿ñãýäýã ýìãýã òºðºã÷ áèëýý. Ãåðìàíû ýì÷ Àëüáåðò Íåéññåð àíõ ãîíîêîêêûã ñóäëàæ íýýñíèé äàðàà ãîíîêîêêòîé òºñòýé áàêòåðèéã Neisseria-èéí òºðºëä õàìààðóóëàõ áîëñîí. Ìåíèíãîêîêêèéã 1887 îíä À.Áåéõñåëüâàóì àíõ íýýñýí áºãººä õîñ õîñîîðîî áàéðëàñàí, õºäºë㺺íã¿é, ñïîð ¿¿ñãýäýãã¿é áàêòåð ãýäãèéã òîäîðõîéëæýý. Neisseria-èéí òºðºëä õàìààðàãäàõ áàêòåð íü èõýâ÷ëýí îêñèäàçà ýåðýã, êàòàëàçà ÿëãàðóóëàõ áèîõèìèéí èäýâõèòýé áàéäàã. 

Ìåíèíãîêîêê áàêòåð íü áàéãàëèéí óðãàìàë áà öººð캺ñ õ¿íèé õàìàð çàëãèóðûí ñàëñòûí ãàäàðãóóä èõýýð îðæ, ìºí øýýñ áýëãèéí çàì áà õîøíîãîíû ñóâàãò áàãà õýìæýýãýýð òîõèîëäîíî. Îéðîëöîîãîîð íàñàíä õ¿ðýã÷äèéí 5-10% øèíæ òýìäýãã¿é áàéäëààð õàìàð çàëãèóðò õàëäâàðëàí äàìæäàã.

Õàëäâàð øóóä õàâüòàë áà àìüñãàëûí äóñëààð õàìàð çàëãèóð, öýýæíèé õºíäèéä õàëäâàðëàíà. Íóóö õóãàöàà äóíäàæààð 3-4 õîíîã (îéðîëöîîãîîð 1-10 õîíîã) áàéäàã  áà ýíý ¿åä õàëäâàðëóóëàõ ÷àäâàðòàé. Áàêòåð õàìàð áà çàëãèóð 2-4 õîíîã áàéðëàäàã áîë 24 öàãèéí äàðààãààð àíòèáèîòèê ýì÷èëãýý ýõëýõ õýðýãòýé. Ïåíèöèëëèí ýì÷èëãýý õèéõýä õàìàð çàëãèóðò õàëäâàðëàñàí áàêòåðò íºëººëäºãã¿é. Ýð¿¿ë õàìàð çàëãèóðò èõýâ÷ëýí èëýðäýã áîëîâ÷ ëèïîëèãîñàõàðèä (Los-lipooligosaccharid) áîëîí õ¿íèé ýñèéí ðåöåïòîðòîé àäãåçè øèíæòýé ïèëè, ãàäàðãóóãèéí Opa, Opc ãýñýí õî¸ð òºðëèéí óóðàãòàé, õàðèí ïîëèñàõàðèäàí êàïñóëòàé áàéäàãààðàà ãîíîêîêêîîñ ÿëãààòàé, êàïñóëûí á¿òöèéí îíöëîã íü àíòèãåí øèíæòýé ó÷ðààñ ñåðîòèïóóäûã ¿¿ñãýäýã. Ñåðîòèï íü 13 õýñýãò õóâààãäàíà. ¯¿íä: A, B, C, D, E, H, I, K, L, W-135, X, Y, áà Z ãýñýí ñåðîòèïóóä îðíî. Äýëõèéí 2-ð äàéíû òºãñãºëä Àìåðèêèéí íýãäñýí óëñàä  áà Ñ ñåðîòèï õàìãèéí èõýýð òîõèîëäîæ áàéñàí áîë Ìåíèíãîêîêêûí õàëäâàðûí 99%-èàñ èë¿¿ õóâüä A, B, C, 29E, ýñâýë W-135 ñåðîòèï¿¿ä ¿¿ñãýäýã. Ìåíèíãîêîêê áàêòåð IgA ïðîòåàçà ôåðìåíò ñèíòåçëýæ íèéëýãæ¿¿ëäýã òóë ñàëñòûí äàðõëààíààñ õÿëáàðõàí áóëòäàã.